Sermon-Mizo

ISUA NEN – CHHUNGKUA-AH

(He Sermon hi Kumthar Program, New Siaha, ECM Local Church, Dt. 1.1.2011 zan inkhawma sawi tur atana buatsaih a ni)

Introduction

A hmasain zanin leh tun hun hlu tak hmang thei tura damna leh hriselna min petu,  kan Pathian hming chu fakin awm rawh se! Tin, zanin heta lokalkhawmte, inzavai chungah kan Lalpa Isua Krista hmingin chibai ka buk che u a ni.

Puan tawh angin, zanin hi Upa J. Nyuhra hun a ni a. Tun ang hun hi a hlu em em a, duhsakna sang tak ka dawng a. Chuvangin he hun min kiantu Upa J. Nyuhra chunga ka lawm tak zet a. A hnenah leh Pathian hnenah lawmthu ka sawi a ni.

Thupui: “2011 Isua nen –chhungkuaah”

Bible Text

“Chuvangin LALPA chu tih ila, tih tak zet leh dik takin a rawng chu bawl ula: in thlahtuten Lui ral leh Aigupta rama a rawng an bawl thin pathiante kha paih vek ula; LALPA rawng bawl ang che u. Tin, LALPA rawngbawl hi tha lo awm anga in hriat chuan vawiinah hian tu rawng nge in bawl dawn thlang mai rawh u; in thlahtuten Lui rala  a rawng an bawl thin Pathian kha nge, in luah ram Amor-hote pathiante kha?  Kei leh ka chhungte erawh hi zawngin LALPA rawng a nia kan bawl dawn ni,” a ti a.

Background

Joshua hian eng vanga he thu hi sawi ta nge, tih ngaihtuah ho phawt ila a tha awm e. Israel mipuite an saltanna ata Pathian chuan hruai chhuakin Canaan ram chu an lo lut ta a. Hruaitu Mosia kha Pa zaidam leh mi inngaitlawm tak mai a ni a, chuvang chuan Mosia hunlai khan Israel mite chuan Mosia leh Pathian lakah an phunnawi fo a ni. Hemi avangin Pathian chuan Joshua chu Mosia thlakin hruaitu atan a ruat a, Joshua kaihruaina hnuaiah chuan a dan a dang deuh. Joshua hi pa khauh tak, Pathian hnena rinna nghat tlat mai a ni a. Kaihruaihna hna hi a zo hle. Israel ten Canaan ram an luh hnuah chuan an Pathian kalsanin, he rama chengte Amor mite sakhuana mi tam tak chuan an zawm ve nghal a ni. He thu Joshua a hriatin a thinrim em em a, Israel mipuite a ko khawm nghal a. Chutah chuan he thu hi a sawi a ni.

Israel ho hi an danglam khawp a. Pathian hnam thlan an ni hi an hria. Pathianin Israel mite hi a ngaihsak em em a. Hrehawm leh retheia an awm hi a phal lova a ni. Aigupta ramah Israel mite chu tirethei an ni, tih Pathianin a hmuh chuan hruaichhuahna kawng a ngaihtuah a, a hruai chhuak a. Mahse, Pathian lakah an hel leh thin. Hmelmate lak ata mak tak maiin a chhanchhuak fova, tui in tur an neih lovin tui in tur a pe a, ei tur an tlakchhamin Pathianin ei tur a pe mai thin a ni. Chuti chung chuan, an Pathian hi an theinghilh fova. Pathian tan chuan beidawnthlak tak a ni. Mahse, Lalpa chuan a phatsan ngai lova, an tan hun a pe leh thin. Tuna kan chhiar takah pawh, Israel mite chuan “Khawizu leh hnute tui luanna ram” an lo thleng mah a, an Pathian chu kalsanin Amor hote pathian an be leh ta. Mahse, Joshua chuan khauh takin a ankhum hlawm a. Chutah chuan mipui chuan chhangin, “Keini pawhin Pathian rawng ni kan bawl dawn ni. Ani chu kan Pathian a ni si a,” an ti ve ta a ni.

He thu ka chhiar laia ka rilru ngaihtuahna lo lut chu, keini mihringte hian kan mangan laite, lungngaih lai leh hun hrehawma kan awm lai hian Pathian kan mamawh thin a, kan au thin. Pathian chuan kan mamawhte hriain kan tawngtaina a chhang thin a. Hun tha leh duhawm a lo inher a, a malsawmna kan dawn hian kan theinghilh leh thin a ni. Pathian chuan chhanchhuahna kawng min hawnsak leh thin zawk a ni. Vawiinah hian kan chhungkua theuh hi i han thlir ila. Pathian betu, Lal Isua hnungzuitu kan ni a,  kan inchhungkhurah Lal Isuan ro a rel em? Lal Isua duh danin kan khawsa em? Dikna vawng rengtu kan ni hlawm em? Isua nen kan inchhungkhurah chengho ta ila, engtinnge kum bul kan tan tha thei ang? I ngaihtuah ho teh ang u.

Chhungkuaah Isua nen

Lal Isua nena chengdun leh chengdun lo chhungkua i han thlir teh ang.

1. 1.      Pathian tihna

Kristian chhungkua dik tak te inchhunga thil pawimawh ber chu “Pathian tih” hi a ni. Hetah hian nu leh pa te kan pawimawh hle. Pathian hi Pathian a ni avangin, kan tih hliah hliah tur a ni a, awmze neiin amah biakna leh chibai bukna kan neih thin a  pawimawh hle. Bible chang chhiar tak atang pawh Joshua chuan Pathian a tih hle a ni, tih kan hre thei a, Lal Solamona chuan Pathian tih hi a ngai pawimawh finna bul a ni, a tih hial a ni. Kan Bible-ah hian “Pathian chu tih rawh u” tih hi vawi tam tak hmuh tur a awm.

Chhungkuaa Pathian ngaihsak lo, tawngtaina hun pawh hmang ngai lo, inkhawm mang lo tam tak kan ramah pawh hian hmuh tur an awm. Chutiang te tan chuan Pathian Malsawmna hmuh a harsa hle a, chu aia hlauhawm zawk chu  Pathian thinurna chhungkuaah a thleng pal ang tih a hlauhawm hle. Tunah chuan mite kan intehna ber pakhat pawh, Pathian tih mi kan nih leh nih lo hi a ni tlat. Tum khat chu upate titi ka ngaithla a. An titi tlangpui chu, kan Mara Officer hmasa boral tate chanchin a ni. Chuta an thusawi chu, “Pathian tihna chang an hriat loh avanga a hun lo taka boral an ni,” tiin an sawi hlawm a. Ngaihthlak pawh a hrehawm hle. Mihring chu thi tur vek kan ni; mahse, Pathian tihna chang hre lote erawh chuan an thi hnu lam chanchinte pawh hi a ngaihnawm lo hle. He titi atang hian Pathian tihna hre lo, mahni awma awmte dinhmun that loh zia ka zir pha a ni.

“Pathian tih” tih awmzia chu  tukin zingahte pawh sawi a ni tawh a. A awmzia chu engkima Pathian duh dana thil tih, mahni duh dan leh ngaihdana tih mai lova, Pathian rawn chung zela thil tih leh Pathian rawngbawl hi a ni.

Kristian chhungkua dik tak te chuan Pathian hi tih tak chungin an inchhungah leh biakinah te an chawimawi thin a, a rawng an bawl thin. Chuvangin, a hmasa bera kan hriat atan pawimawh chu, “Pathian tih Chhungkua” nih theuh turin kan inchah a ni.

1. 2.      Dikna leh Rinawmna

Pathian tih Chhungkua chuan an nitin nunah leh an thil tihnaah dik leh rinawmna vawngtu an ni thin.

Zawlnei Mikah 6:8 ah chuan, “Aw mihring, tha chu a entir tawh che. Lalpan a phut chu eng nge nih? Dik tak tih leh khawngaihna ngaihnat leh i Pathian nena thuhnuairawlh taka len dun a ni lo vem ni?” tiin a lo sawi tawh a. Pathian chuan Amah hi dik, fel leh rinawm taka keini hringmite tana rorel thin a ni angin keini pawhin kan tih ve hi min phut tlat a ni.

Mi tam tak chuan a tul emaw, tul lo emaw, dawt sawi an ching a, ngaiah an neih tawh. Mi hmuh lo leh hriat lo karah mi thil ruk an ching a, mi rel an thin a. Mahni thatna tur a ni phawt chuan mite lo tuar pawh nih se pawi tihna an neih lo. Tunhma kan pi leh pu te hunlaia hnam rinawm nih thin kha tunah chuan kan nunah hian rinawmna leh dikna hmuh tur a vang ta hle. Mahni kan rinawm tawh lo avangin mi dangte rinawm tak leh dik taka thil tih kan ring lova. Politician leh sawrkar hnathawk, a bikin officer te chu ei ru vek turah ngaihna keimahniah a lian tawh hle. Tuna kan chhiar tak atang khan kan za hian Pathian chuan rinawm tur leh dikna vawng theuh turin min hrilh a. Chu chu mahni inchhungkhur atang kan tan a tul a ni.

Ka naupan deuh lai hian thiante zingah kutkem neih an awm nual a. Mite huan theirah te, ar te an ru thin a. Chutianga an ruk lai chuan vawi khat chu kei pawh min sawm ve a. Ka tel ve ta. Kan thil ruk chu ar a ni a. A leh pekah chuan keimah kei pawh chuan mi ar ka perh ve ta. Ka thil tih hi ka nu leh pa chuan an hre thuai a, an thinrim hle mai. Ka pa phei chuan ka chaw ei laiin fianin min kuk nghe nghe a. Chumi zanah chuan tha deuvin min hrilh a. “Mate, thil hi chu ruh hram suh ang che. Ka huat zawng tak a ni. Pathian pawhin a duh lo; ka hrilh thin che a ni lawm ni? Mi thil i ruk zawng zawng sawi rawh, kan rulh vek ang. Mi ar engzat chiah nge I ruk tawh, sawi rawh, kan rulh a ngai? Tin, arsa te mai mai ei duh chuan kan ar hi duh hun hunah talh mai rawh,” a ti ta! Rulh a tul ang, ka pa hian a rulh let leh tak tak mai ang tih ka ring pha ngai lo. Ka hrilh ta vek a. A tukah chuan kan ar chu a man hlawm a, a rulh ta vek a ni. Hemi chinah hian mi thil ruk hi keimahah hrehna a awm tlat. Dawt sawi ai chuan thu dik sawi ka thlang zawk.

Zaninah hian zawhna pakhat siam ka duh. Miten ‘kutkem neih’ tiin sawi ta che sela i duh ang em? ‘Ani chu a rinawm lo, dawt sawi a ching si’ tih mi hnenah emaw, I hriat phakahte sawi ta che sela, duh ang em? ‘I pa, I nu chu a ei ru nasa lutuk,’ tih ta che sela, i duh ang em? ‘I fapa in kan thil a ruh thin,’ tiin lo sawi sela, i lawm ang em? Ka ring lo. I duh hauh lovang. I lawm lo viau vang. Nileng insual pawh I duh ang. Tupawh hian mi rinawm nih kan duh. Chutiang chuan min sawi se kan duh. Chuvangin, dikna leh rinawmna tungding leh turin kan chhungkua theuh a pawimawh. Kumin 2011 hi tha takin bul tan i tum ang u. Isua nen chhungkuaah chengzain dikna leh rinawmna vawngtu nih i tum theuh ang u.

1. 3.      Tlawmna nun

Krista Hnungzuitu dik tak kan nih leh nih lo hi keimahni sawi fiah tur a ni lova, mahnia thiamthu sawi reng thei pawh kan ni lo bawk. A nih leh, engtin nge kan sawi fiah si ang? Lal Isua neihtu ringtu chu a nunah “tlawmna nun” hmuh tur a awm thin. Pathian tih mi, Isua nena lengdun thin ringtu reng reng chu an chapo ngai lo. Inchhungkhurah a ni emaw, thenawm khawveng nen a ni emaw, khawtlangah emaw, Krista neihtute chu an uang lova, mi dangte an hmuhsit mai lova, buaina leh harsatna an siam lova, mahse, thuhnuairawlh tak chunga remna siamtu an nih thin. Pa ber a nih vangin, rum tak leh intithuneih takin ro a rel lova. Inngaitlawm tak chungin, a chenpuite huat lo zawngin, thinrim lo zawngin ro a rel thin.

Tum khat chu Assignment kan neih a, chutah chuan kan khawtlanga harsat thleng thin leh thleng mek te chu kan sawi hova. Chuta kan sawiho pakhat chu “Nupa inthenna chungchang” hi a ni. Ka hmuh danah chuan Mizoram aiin Khasi ramah khuan nupa inthenna a hluar a. A chhan nih bera lang chu, Khasi ram khu inchhungkhurah hmeichhiate lalna ram a ni a, mipaten hmeichhia inah an lawi thin a ni. Chutianga hmeichhiaten thuneihtu an ni a, lal an hrawt avang chuan, mipa tan harsatna namen lo a thleng thin a, an buaina chu keini mipa thuneihna aiin a tam zawk a ni. Chanchin ka zirnaah chuan chhungkua pathum (3) zingah pakhat chuan he harsatna hi an tawk ngei ngei a ni.

Chu chu kan dinhmun a ni. Chhungkuaah hian Lal Isua hi roreltu a ni lo chuan, pa ber hian a thuneihna hmansual a awl em em a, nu ber pawh ‘nu ber ka ni alawm’ an ti chawk thin. Chutiangah chuan tlawmna nun a awm tawh thin lova, inhauhna leh lungrual lohna a thleng thin a ni.

Mahse, Lal Isua kan neih tlat chuan inthuhnuairawl ve vein, rawng kan inbawltawn thin a, kan harsatnate, duh zawng leh duh lo zawngte inhrethiam tawnin, kan intanpui tawn thin a. Buaina a awm lo. Fate pawh dawhtheihna an enkawl thin a. Thenawm khawveng nen ramri chungchangah pawh buaina an neih ngai lova, an inkawmngei em em thin zawk a ni.

1. 4.      Inzahtawnna leh Inngaihsaktawnna

A dawt lehah chuan, Isua nena lengdunte chhungkuaa thil pawimawh tak kan hmuh thelh theih miah lo chu, an inzahtawnna hi a ni. Kristian satlia, mahse Isua nena lengdun ve lo chhungkuaah chuan tumah reng hian an inzah lova, tawngkamah leh chezia atangin a hriat em em a ni. Hei hian a hrin chu chhungkua zahawm lohna a ni. Pa berin nu ber engahmah a ngai lote, nu berin pa ber zahna chang hre lote, inzahpuinate, naupang zawk an nih vanga pawngpaw tiduhdahte leh inhmusitnate hian chhungkuaah buaina a siam thin a. Chutiang in chu  inchhung nuam a ni thei ngai lo.

Inzahtawnna awmzia leh hlutzia kan hriat lo chuan mi pangngai kan ni lo, tih ila kan sawi sual lovang. Mite hnenah hian ‘min zah tur a ni’  kan tih theih ngawt lova; ‘inzahtawn ang aw’ kan ti mai thei hek lo. Chuvang chuan hei hi keini ringtute chuan kan nitin nunah kan hriat reng a tul a ni. Inzahtawnna in chu a zahawm a, nun a mawi a, inchhung nuam a lo chang thin.

Chu chau pawh a tawk lo, Lal Isua nen lengdun chhungkua kan ni chuan kan inngaihsaktawn a tul hle. Mi tupawh hi ngaihsak em emin, engkimah duhsak hle ila, min haw thei lo. Min ngaina ngei ngei a ni. Chutiang chuan, Lal Isua nen kan chengdun dawn chuan kan inngaihsaktawn hi a pawimawh a ni. Duhsak bik emaw, duhsak lo bik emaw kan neih hian mite thiktu a tichhe thin a, chuvangin Isua neihtu, keini ringtu chuan kan fimkhur hle a pawimawh a, duhsakin bik neih lovin tupawh kan induhsak theuh a pawimawh hle a ni.

1. 5.      Mi dangte tan thil tha tihtu

Thil pakhat kan theinghilh thei hauh lo chu, “mahni kan inhmangaih ang hian mi dangte kan hmangaih ve tur a ni,” (Mt. 22:39) tih hi a ni. Hei hi Pathian thupek a ni a, Bible ah vawi tam tak hmuh tur a awm. Kan Lalpa Isua ngei pawhin uar takin min zirtir nghe nghe a ni. Kan Bible vek tih hian ziakin a awm a, “Tupawh thil tha ti tur hriaa, a ti si lo chu atan sual a ni,”(Jacoba 4:17) tih a ni a. Hei hi kan nitin nunah kan vawng reng a tul hle. Keini chuan kan duh duh neih theihin, nuam takin khawsa theih mah ila, mi dangte kan tanpui ve lo a ni chuan, chu chu sual a ni tlat a ni. Chuvangin, mi dangte tana thil tha tihtu, mi dangte tana malsawmna thlentu chhungkua nih i tum theuh ang u.

1. 6.      Hlimna

Hei hi hmanni nilai zanah khan tlem ka sawi tawh- Nun Krista ka neih tawh chinah chuan keimah lawmna thuruk ka neih a ni. Isua nen lengdun thin, Lal Isua nena chhungkua chengho thinte chuan hlimna thuruk, tawngka sawi fiah theih loh, kan neih tlat. Ka thil neih chu mite ta aia tha lo zawk pawh ni mah se, ka lawm ve em em tho. Ka kawr, ka kekawr leh pheikhawk te hi show room ami ni ve lo mah se, pawi ka ti lo. Mite neih ang man to leh design danglam bik neih loh mah ila, ka lungawi ve em em tho a ni. Thenawm leh thianten Car thar an nei a, neih ve thei dinhmunah ding lo mah ila, kan chhungkua chu kan hlim dan pangngaiin kan hlim reng tho a ni.

Thian pahnih inkawm thu zaninah hian sawi ka duh. Chu pahnihte chu zu an indun a. Pakhat chu sawrkar hnathawk a ni a, pakhat erawh businessman tih ila, politician angreng hi a ni a.

Sawrkar hnathawk chuan a thianpa hnenah, “Thiana, in chhungkua in hlim em, i nupui a fel em?” tiin a zawt a.

A thianpa chuan, “Engahnge chutiang thu min zawh tak mai, ka nupui chu i hre reng alawm, ani vang hi ni, zu pawh ka in phah fo. Nupui neih leh tur ni ta sela, ka nei lo chiang ngawt ang! Nang ve engtin?” tiin a zawt let a.

Sawrkar hnathawk zawk chuan, “A ni maw, ka nupui pawh a buaithlak thei khawp mai, kei hi chu min duh reng. Mahse, ka chhungten ka chungah an vui vek tawh. Tunah chuan tumah min tlawh duh tawh lo, amah vangin,” a ti ve thung a. An rui tel tel a, an titi a tui tel tel a, an haw meuh chu an nupuite chungah tuan ve vein an inah chuan buaina a chhuak leh ta a ni. Hlimna reng an neih lo.

A ni a sin, Chhungkuaah hian Isua tel lo chuan hlimna tluantling hi a awm thei lo. Isua nen chengza thin chhungkua chuan buaina leh harsatnate pawh lo thleng mah se, inhnem tawnin an hmachhawn dun thin a, lungrual tak leh inlainat takin an inngaihsak tawn thin a ni. Kan nupuite, kan pasalte hi midangte angin hmeltha lovin pian nalh lo mah se, kan inzahpui ngai lova. Induat tak leh inhmangaih takin nun kan hmang a. Nitin chenghoin awm dun reng mah ila, kan inngai bang ngai lo. Kan fate hi mi fate angin hmeltha lo mah se, kan mitah chuan a tluk an awm chuang lo. Engkimah hian kan hlim a, kan inchhung chu vanramah a lo chang thin, Isua nen chuan.

Reflection

A nih leh zaninah hian kan chhungkua theuh i han thlir teh ang – kan chhungte an him em? kan hlim tawk em? Kan chhungkuaah Lal Isuan ro a rel em?

Isua nena khawsa leh cheng dun thin kan nih chuan tuna kan sawi aia chhungkaw nuam leh hlim kan nih ang. Mahse, Lal Isua tel lohna chhungkua kan nih chuan zaninah hian inngaihtuah thar leh teh ang u.

Siam that ngai leh mamawh neih kan nih chuan tun hi hun remchang a ni lawm ni, kum tha taka bul tan turin? Pathian thu chuan, “Mi fing lote anga awm lovin mi fingte anga awm zawkin, in awm danah fimkhur rawh u; nite hi a that loh avangin remchannate lei zel tum rawh u,” (Eph. 5:15) tiin min hrilh si a. Engtin nge kum bul kan tan ang le?

Sap thufing chuan, “A bul tan that hi a chanve zo tluk a ni,” a lo ti a, a dik viau mai. In hi kan din hmain tha takin ruahman lawk a ngai a, bul tha taka tan a ngai thin. Bul kan tan dan a dik lo chuan kan insak chu kan puitlin lovang. Lehkha zir kan tum a, tha taka bul kan tan lo chuan kan inzir puitling lovang. Chhungkua hlim leh nuam, Kristian chhungkua dik tak din kan duh a, mahse, Isua nen bul kan tan lo chuan chhungkaw puitling a ni thei lo hrim hrim ang. Chuvangin, bul kan tan that a tul hle mai, ti rawh u..

Conclusion

Hruaitu Joshua chu mi thenkhatin Pathian hawisanin hnam dang pathian biaksan mah se, a rinna  derthawng lo; “In duh leh, hnam dang pathian chu be mai rawh u, kei leh ka chhungte erawh chuan Lalpa rawng chauh ni kan bawl dawn,” a ti tlat. Amah rinna nghet tak avang chuan a mipuite pawh chuan an milem biak te paihin, Aigupta ram atanga hruai chhuaktu Pathian an lo be leh ta  a ni.

Keini paw’n duhthlan tur dang kan neih lo, hruaitu Joshua angin Lalpa rawngbawl bak duhthlan tur kan neih lo – Isua nena leng duna, kan chhungkaw theuvah Isua nen chengdun chauh loh chu. Chuvangin, zaninah hian Pathian rawngbawltu chhungkua, Lal Isua nen chengduna lengdun thin, ringtu dik tak chhungkua nih theuh turin kan insawmin kan inchah a ni. Chutichuan, kan inchhung chu vanramah a lo chang dawn si a.

Lalpan a thuchah kan sawi tak te, kan zah tan mal min sawm rawh se, Amen.

 

NUN KRISTA- HLIMNA THURUK

(He Sermon hi Dt.15^th December 2010 zan inkhawm, New Saiha Biakina sawi tur atana buatsaih a ni)

 by A. Zawngia

Self-Introduction

                A hmasa berin, zanin Pathian fak leh chawimawi tura heti laia rawn kalkhawm, rawngbawlpui duhtak te u, kan Lalpa Isua Krista hmingin chibai ka buk a che u. Zaninah hian in beisei lo, kei, helai hmunah ka rawn ding ta hlawlh mai hi mak inti viau mai thei a, keimah ngei pawhin mak ka ti tak zet a ni. Hun hlu tak min duhsaktu Upa C. Lalhranga leh Kohhran hruaitute hnenah ka lawm tak zet a, an hnenah lawmthu ka sawi tak meuh meuh a ni.

Mi tam tak chuan mi in hre lo mai thei a, chuvangin a hmasa self introduction neih thain ka hria. Kei hi mikhual emaw mi inti mai thei a, mikhual phei chu ka ni  hauh lova. He kohhran hi a rukte chuan inti ‘tatu’ ve tak ka ni. Ka tan chuan he kohhran aia pawimawh a awm lova, hringnuna hun pawimawh ber “TIAM TLAT E” ka tihna hmun a ni tlat avangin. Kan Chairmanin a puan tawh ang khan ka hming hi ‘Zawngia’ a ni a, kum 2 liam ta 2008 May 7 khan damchhunga ka rawngbawlpui tur, he kohhrana mi nupuiah ka nei a, hetah hian kan inkutsuih a. Tichuan, tunah chuan hemi vengah hian khawsain “ka Khasi Pa” ta deuh reuh a ni.

Rawngbawlna lamah kum 2005 khan ECM Missionary 2 an lak zinga mi ka ni a, tichuan Tripura Mission Field ah 2008 thleng ka thlawk a. Rawngbawlna zau zawk leh awmze nei zawka rawng ka bawlh theihna tur beiseiin 2008 atang khan, John Roberts Theological Seminary, Shillongah B.D ka zira. Nikum atang khan kan kohhran ECM chuan min sponsor ve tawh nghe nghe a ni. Tluang taka ka zir chhuak thei te a nih chuan 2012 khian ka zo thei dawn a ni. Kohhran te kei leh ka thian, tuna zirma awm mek te tan in tawngtai reng a ni tih ka hria a, intawngtaina avangin ka lawm tak zet a. Lawmthu ka sawi duh bawk a ni. Chu chu keima mimal chungchang inhmelhriattirna nih mai sela.

Thupui Hawnna Thuhmahruai

Tunah chuan kan thupuiah lut tawh mai ila. Zanin atana Pathian thu kan ngaihtuah ho atana thupui ka thlan chu “Nun Krista- Lawmna thuruk” tih a ni. He thupui hi ka sawi chak em em thin a, mahse tun hma zawng khan sawina hun a rem chang theih ngai lova. Zaninah chuan a remchang hlein ka hria a, ka lawm hle a ni. A chhan chu hei hi ka Testimony a ni. Kawng leh-lamah, kan kohhran chuan kum tin a lo tih thin angin kuminah pawh Salvation Camping a buatsaih a, mi tam takin hlimna thar an neih a ni tih te pawh ka lo hria a. Chuvang chuan, Sharing hun ang deuva hun hman a tha zawkin ka hria.

Pathian thu ilo ngaithla ang u,

“Kei atan zawng, nun hi Krista a ni a, thih pawh hlawkna a ni” (Phil. 1:21).

“ Elrel leh inngaihhlut avanga engmah ti lovin, mitin inngaitlawm takin

mahni aiin mi dang tha zawkah ruat theuh zawk rawh se; mahni ta mai en lovin

midang ta pawh en theuh zawk rawh se” (Phil. 2:3-4).

Ka tun hma nun tlem han sawi ila: Pianthar hma, tih ila Krista nun ka tawmpui hmaa ka nun ka thlirlet leh hian keimah ngei pawh hian mak ka ti thin. Ringtu chu ka nih ve reng thova, mahse “Nun” hi enge a ni, eng atana nung nge kan ni, tih hi ka chhut tak tak ngai lo. Chhan harsa ka tih em em zawhna a awm a, chu chu- “Nung tura ei nge, ei tura nung” tih zawhna a ni. Ka ngaihtuah tha leh a, thi tura nung kan ni zawk lo maw? tih chhanna a rawn lut a. Ka han ngaihtuah tha leh a, thi mai tura rawn piang kan ni reng mai! Ka thil ngaihtuah chu a pawimawh hle nain, a chhanna chu a ho hle. Thi mai tur kan ni si chuan “thih tlai” aiin “thih hma” a tha zawk em? Ah, a dik thei lo. He ngaihtuahna hi ngaihtuahna atthlak tak a ni.

Pathian lam ngaihtuahna hmang miah lova, hetiang zawhna ngaihtuah chu awmzia a neih loh hle. B.A. ka passed ve ta tih result ka hriat veleh kan khua Khopaiah ka haw a, Pathian rawngbawl tura kohna a vawi khatna atan Kohhran hruaitute chuan min lo leng a, mahse ka hnial. “Ka remchang rih loh” tiin ka chhang. Mahse, hemi hnuah keimah hlimna tluan tling ka neih thei tlat lo. Sum leh pai ngah hi hlimna emaw, tiin ka zawng a. Sum leh pai chu ka han thawk chhuak ve nual a, tlangval laia “Nuai tel” pawisa han kawl chang te pawh a awm thin, mahse hlimna a ni lo, tih chu ka thil hmuhchhuah a ni. Nunah hian Krista a tel lo chuan “Sum” hi hlimna nih lovin “buaina” a ni tih hi mi an sawi chu ka ring ngai lova, keimah a lo thlen hnuah ka hre chiang a ni.

Tichuan ka Nunah Krista a Lal theihna turin leh ka “nun hi Krista” a lo ni theihna turin ka tawngtai a, Pathian rawngbawl turin ka inbuatsaih ta. Ka inhlan zo chiah, kan kohhran chuan Missionary thawktu an mamawh thu an lo chhuah nghal a. Fiahna leh Kohna tak tak, ka hre lo. Mahse, kei chuan ka inhlan vek tawh. Ka tih tur ka tih a ngai. Tichuan thuhmaa ka sawi ang khan Misssionary hna thawk turin Tripura ah chuan tir ka lo ni a. Tisa taka ngaihtuah chuan Mission rawngbawl hna hi hna hautak tak mai a ni. Mahse, tunhma ka nun zawng zawng aiin ka nun hi a hlim a, lawmna thuruk sawi thiam harsa tak mai chu ka nei tlat a ni. Chu hlimna thuruk nia ka hriatte chu:

Krista tana Nung, Krista avanga Tuar

Mahni tan thatna tur chauh ngaihtuah mi, mahni hmasial tak chu ni ngaihtuah ila, Tripura a kala hmelhriat lohna hmun, helho chettlatna hmun, khaw lum leh sikserh tamna ramah chuan mahni duh thu chuan ka kal ka ring lo. Mahse, ‘kei’ hi ‘kei’ nih tawh lovin, Krista a ni tlat tawh. Krista tana nung ka ni a, Krista tan chuan ka tuar ngam tur a ni a. A hrehawm emaw, a hlauhawm emaw ka inhuam tur a ni. Chuvang chuan ka duh dan sawi leh ngaihtuah chu thil awmze neih loh a ni tlat. Chutianga Krista tana kan inhlan tak tak tawh hnuah chuan thil harsa a awm lova, thil tih theih loh a awm hek lo. Tirkoh Paulan, “Kei atan zawng nun hi Krista a ni…” tih te, “Min tichaktu Krista-ah chuan engkim ka ti thei a ni” tih thu te a dik ziah ka lo hre chiang ta. Kei, rinnaa mi chak lo leh tling lo tak pawhin hetianga rinna ka neih theih a ni chuan Lalpa hnenah innghat tlat mi te tan chuan tih theih loh a awm dawn lo, tih chu a chiang nghal a ni. Hetah pakhat hriat tur pawimawh tak chu, Lalpa hian kan tih thei piah lam hi mi a phut ngai lova, kan tlin lo tur thil tih turin min nawr lui ngai hek lo. Chuvangin, Krista tana nung chu hlimna bul a ni a; hrehawm tlem han tawrh ve te chu Krista tan a ni avangin, a tluk a awm lo – a nuam tak zet a ni.

Mahni aia midang tha zawka ruat

Tupawh hian mahni tha kan inti theuva, midang te chu keini aia tha lo leh fel lo zawkah kan ngai fo. Hei hi mihring dan phung reng a lo ni. Chuvangin, mahni inphata midang te tha zawk leh fel zawka ngaih hi thil har tak a ni. Kei ina mi te ka hmuh dan pakhat chu mi dik leh fel, mi piangthar tha tak a ni leh nih lo chu hrechiang loh mah ila, mi tupawh mahni tha inti tlata, midang te tha lo zawka a ngai chuan a piangthar chiang lo-ah ka ngai. Mi piangthar tha tak tak te chuan midang te an sawisel satlia mai lova, an rel ve ngai lo, tih chu ka pawm dan a ni. A dik a dik chuan, keini aia fel lo zawk pawh an tam a, fel zawk pawh an tam. Mahse, kan Pathian thu chuan inngaitlawm taka midang te fel zawka ruat tur a ti meu avangin, kan zawm a ngai. Inngaitlawmna nun ka han zir tan a, mi tupawh kei aia tha zawk leh fel zawkah tunah ka ngai thiam ta. Tunah chuan tumah sawisel thei ka ni lova, chapo thei pawh ka ni hek lo. Hei hian hlimna thuruk min pe a, ngaihtuahna dik tak “Right attitude” ka neihna a lo ni ta. Mi ten anE thil tihnaah ka ngaihdan an zawt kher lova, ka duh dana tih vek tur pawh an ni hek lo avangin, mi te duh dan hlut thiam a pawimawh ziah te, ka duh dan leh ka tha tih dan nih loh mah se, an duh dan chu an tana tha ber nih tura ka duhsak zawk ta thin a ni. Hemi avang hian tunah chuan mi te awm dan sawisel reng mi, mi phun chiar ka ni lova. Mi te tanpuitu ka ni lo vek pawhin, an thil tih thlawptu ka ni ta a ni.

Engkimah lawmna

Krista hnungzui te, Pathian hnena zaa za innghat tlat te nun hi han en ila, manganna leh lungngaihna an neih vak lo. Chu aia chuan, mi dang te aiin an nun chu a tluang a, an hlim thin. Hei hi a chhan ni bera lang chu, engkimah lawmna an nei tlat a ni. Tunlai Thuhriltu mi lar tak Joel Osteen, Lakewood Kohhrana Pastor chuan, Nun Krista ka neih chinah chuan engkim hi lawmna min petu a ni, a lo tih hi min hneh hle mai. Mi tam tak chu Kristian nih mah se, an nunah Krista a nung lo avangin, hlimna tluan tling an nei thei lo. Ka nun hi Krista tana ka inhlan tawh chinah chuan, ka chhungte chu tunhma aiin ka hmangaih zawk a, thian ka neih chhun te hlutziah ka hre thar a. Pawisa tlem emaw a tam emaw han dawng ila, tunhma aiin ka lawm zawk a ni. Tunah chuan eng pawh hi neih ila, Krista avang a ni avangin tunhma aiin ka lawm zawk a ni.

Dikna

Mi duh pawh hi thil sual tih lo ila, mi tha kan ni mai. Thil sual kan tih thin avang hian misual, mi fel lo, mi tha lo, kan lo nih thin. He sual hi thil pawi tak a ni. Tih hian kei chuan ka ngaihtuah a, thik dik lo hi tih lo ila, thil tha lo hi tih lo ila, dawt hi sawi lo ila, mi sual lo kan ni mai, tiin. Thil kan ti chhunah hian dik takin kan tih zel hi sual lo a ni mai, ka tih a. Thusawinaah pawh ni se, thil tihnaah pawh ni se, sum leh pai ah pawh ni sela, dik taka thil kan tih hian hlimna min pe tlat a ni. Chu dik taka thil kan ti zel chuan tun atan chauh nih lovin nakin atan thleng hlimna min pe dawn tlat. Mi thenkhat chuan mi te hmuhah chauh an fimkhur thin a, mi te hmuh phak lo leh hriat phak lovah chuan dik lo deuh thil tih te pawh an pawi ti vak thin lova ni. Mahse, chu chuan nakin harsatna a thlen dawn a ni.

Conclusion

India Hnam Pa, Mahatma Gandhi chuan Bible hi a chhiar a, Lal Isua Krista nun leh zirtirna hi tha a ti hle a, amah ngeih pawh Isua Krista hnungzuitu a ni thu pha lovin a sawi hle nghe nghe a ni. Mahse, Ringtu tia inchhal Kristian te nun chu a en a, ani chuan Kristian nih a duh lo thu a sawi. Kristianna hi a tha lo nih lovin, keini ringtu inti te hian Krista Nun dik tak kan lanchhuahtir lovang a ni zawk. Chuvangin, rawngbawlpui duh tak te u, zaninah hian Krista Nun dik tak lantir lantirtu nih turin kan inchah a ni. Rinawm tak leh chhel taka Pathian hnungzui tur kan ni a, phunnawi tur kan ni lo. Krista Nun dik tak neihtu te chuan hei hi thil harsa a ni lova, hrehawm emaw a ni hek lo. Mahse, hlimna ril tak leiin a sawi fiah thiam lo min petu zawk a ni.